Título do proxecto
actual "Fortalecemento das capacidades locais e da participación
comunitaria para mellorar o acceso ao dereito a auga potable e saneamento a
través da xestión integrada do recurso hídrico, nos 7 municipios da
Mancomunidade NASMAR, Honduras, fase 2".
Presentamos un resumo das actividades que realizáronse no primeiro ano da fase 2, que comezou en xaneiro 2015 e rematará en
novembro 2016.
¿Cómo nace o proxecto?
O presente proxecto xorde a partir da experiencia que ESF
Galicia e Cartolab acadaron desde o ano 2008 no ámbito da xestión dos recursos
hídricos na zona do Golfo de Fonseca, en Honduras. A partir do ano 2013
establecense dúas novas liñas de acción para ESF Galicia:
1) Ampliase o
territorio de traballo onde difundir tanto a metodoloxía de
Planificación da Xestión Integral do Recurso Hídrico como o uso da aplicación
gvSIG Fonsagua.
2) Se intensifican os
procesos de desenvolvemento comunitario durante a execución dos
proxectos de auga e saneamento.
¿Con que
colaboración se conta para realizar o proxecto?
ESF Galicia conta con dos socios locais: a Mancomunidade NASMAR e AHJASA (Asociación
Hondureña de Juntas Administradoras de Sistemas de Agua).
¿Qué actividades e
obxectivos se propoñen?
As actividades realizadas en 2015 foron as seguintes, englobadas en 3 grupos de obxectivos:
1. FORTALECEMENTO DAS CAPACIDADES
LOCAIS E DA PARTICIPACIÓN COMUNITARIA PARA MELLORAR O ACCESO AO DEREITO A AUGA
POTABLE E SANEAMENTO A TRAVÉS DA XESTIÓN INTEGRADA DO RECURSO HÍDRICO NOS 7
MUNICIPIOS DA MANCOMUNIDADE DE NASMAR.
Capacitouse ao
persoal técnico municipal, membros de AHJASA, de NASMAR e de ESF en Xestión Integral do Recurso Hídrico (GIRH)
durante o mes de setembro do ano 2015.
Esta capacitación foi implementada a través de 3 xornadas
presenciais onde desenvolvéronse temáticas sobre o uso do recurso hídrico e as
características xerais dos sistemas de auga potable e saneamento.
A participación dos asistentes foi moi boa, a metade dos
técnicos xa tiñan coñecementos sobre a temática pero a outra metade non a
coñecían. Observouse gran interese en aprender, incluso nos técnicos que xa
tiñan coñecemento sobre o tema. Como complemento, acondicionáronse os baños e
establecéronse estruturas de protección dos aires acondicionados instalados
durante a fase 1 do centro de capacitación de AHJASA, quedando deste xeito
totalmente apto para novos eventos de formación.
 |
| Formación no GIRH |
Formación de
técnicos da universidade nacional
autónoma de honduras para a capacitación intensiva sobre a
aplicación
Levouse a cabo a formación do
persoal da UNAH (Universidade Autónoma de Honduras) durante 3 días no mes de
novembro, coa participación de profesores/as e alumnos/as da Facultade de
Ciencias Espaciais, do Instituto Hondureño de Ciencias da Auga e do Instituto
Hondureño de Ciencias da Terra.
 |
| Formación da UNAH no gvSIG Fonsagua |
Formación no uso
de gvSIG Fonsagua ao persoal técnico das
7 municipalidades da mancomundidade
nasmar e aos socios locais,
O equipo de formadores da UNAH capacitado
anteriormente e a representante de Cartolab impartiron unha capacitación de
gvSIG Fonsagua nos meses de novembro e decembro
ao persoal técnico municipal e aos socios locais para reforzar os coñecementos
adquiridos na fase anterior do proxecto (en total 12 persoas dos municipios, 1
de AHJASA, 3 de NASMAR e 2 de ESF.
 |
| Formación de NASMAR no gvSIG Fonsagua |
Traballouse na mellora do programa gvSIG-Fonsagua, partindo
das necesidades identificadas de maneira conxunta co equipo técnico de NASMAR e
o persoal técnico das municipalidades. Dende setembro
ata decembro de 2015 se traballou para mellorar o proceso de introdución de
datos na aplicación, coa mellora dos formularios e o emprego de ortofoto do
municipio do Triunfo para facilitar a elaboración das alternativas.
Equipamento de laboratorio para o control da calidade da auga.
Durante a segunda metade do ano
2015, coordinouse con persoal especializado para poder identificar o
equipamento e material necesarios e
garantir un almacenamento do mesmo dun xeito seguro. Ademáis, adquiriuse o uso dun espectrofotómetro para analizar os
parámetros de calidade de auga.
Fortalecemento da Comisión Municipal de Auga Potable e
saneamento (COMAS) en El Triunfo.
Reestructurouse a Xunta Directiva da COMAS, creada durante
a o ano 2014, e impartiuse unha
capacitación para os novos membros da xunta
sobre as funcións e obxectivos da COMAS. Un punto importante que a nova
Xunta Directiva plantexou e co que se acadou resultados moi bos foi a
recopilación de datos coa axuda de persoal médico para determinar as enfermedades hídricas no
municipio. A reestructuración da Xunta Directiva comezou en abril e rematou en
decembro de 2015.
Capacitación e
sensibilización sobre o enfoque de
xénero.
Contratouse a un equipo consultor formado por unha muller e
un home, que realizaron un estudo sobre enfoque de xénero nas 7
municipalidades da Mancomunidade de NASMAR cun diagnóstico da participación das mulleres na toma de decisións e do porcentaxe de mulleres
empregadas das municipalidades.
Por outro lado, capacitouse tamén aos socios locais de
AHJASA, co mesmo equipo consultor e impartiuse 2 talleres dirigixido a mujeres para mellorar a autoestima e o
liderazgo. A maioría das persoas participantes descoñecían os temas e o
enfoque de xénero e mostraron interese en continuar co crecemento e afondamento
no tema.
 |
| Diagnóstico de xénero no Triunfo |
 |
| Talleres de autoestima dirixido a mulleres |
2. PROCESOS PARTICIPATIVOS DE
DESENVOLVEMENTO COMUNITARIO EN MATERIA DE AUGA E SANEAMENTO EN COMUNIDADES
RURAIS DO MUNICIPIO DE EL TRIUNFO.
Elaboración de plans comunitarios no municipio de El Triunfo e
fortalecemento das Xuntas de Auga.
No primer ano levantáronse en 10 comunidades as fichas
social e técnica, incluíndo a toma de puntos GPS, a identificación das fontes
de auga e a medición do seu pH. As comunidades elexidas para elaborar os plans comunitarios no municipio de El
Triunfo, pola súa situación de urxencia de abastecemento de auga. foron: Santa Teresa Centro, El Platanillo, El
Porvenir, Las Bateas, Los Coyotes, Las Chácaras, Tierra Colorada, Soní, Las
Casitas e Carao Arriba.
En todos os casos, tratouse de facer partícipes as mulleres
e facilitar a súa incorporación ás xuntas directivas e aos cargos
tradicionalmente ocupados por homes.
Comezouse tamén neste ano a capacitación ás comunidades e
xuntas de auga en temas de organización, tarifas mensuais, control
administrativo, regulamentos internos, inspección sanitaria, protección de
fontes e plans de traballo. Ademais, deixáronse elixidos dous fontaneiros por
comunidade.
 |
| Capacitación das Xuntas de Auga en Santa Teresa |
Módulos formativos
para o fortalecemento de xuntas de auga,
incluíndo o enfoque de xénero.
Esta actividade dirixiuse a técnicos más especializados
para conseguir o certificado de
Técnico/a en Administración, Operación e Mantemento de Sistemas de Auga. Foron
formados 10 persoas con formación previa en perito mercantil (4 mulleres e 6
homes).
O programa de capacitación consta de 6 módulos, dos cales impartíronse ao longo de todo o ano 2015 os seguintes:
1. Fundamento Legal, no cal se analizou a Lei Marco do
sector auga potable e saneamento.
2. Educación Sanitaria Hixiene e prevención.
3. Comunicación e incidencia para abordar a importancia da
comunicación para lograr cambios na comunidade.
Levantamentos
topográficos e elaboración dos deseños técnicos.
Realizouse o levantamento topográfico nos meses de novembro e decembro, capacitando ao
persoal técnico e municipal no manexo de estación total, nas comunidades de Varsovia e de Soní.
3. FORTALECEMENTO DAS CAPACIDADES
LOCAIS EN INNOVACIÓN EN TECNOLOXÍAS APROPIADAS PARA O ABASTECEMENTO DE AUGA E
SANEAMENTO.
Instalación dun
sistema de bombeo abastecido por enerxía
solar nas comunidades de Las Lajas-Zapotillo (Marcovia).
Leváronse a cabo tres visitas técnicas por parte da
coordinadora da Mancomunidade de NASMAR, persoal técnico da municipalidade da
Alcaldía de Marcovia e da persoa expatriada de ESF ás comunidades de Las Lajas e
El Zapotillo, onde se vai instalar o sistema no segundo ano da fase 2.
Tamén conformouse unha comisión de enerxía onde participa o
Departamento de Enxeñería Industrial da UDC, a Mancomunidade de NASMAR, ESF e a
Facultade de Ciencias da Universidad Nacional Autónoma de Honduras (UNAH).
Desenvolvemento de
experiencias piloto de saneamento integral.
As persoas voluntarias de ESF no marco do Programa de
Coñecemento da Realidade recopilaron información sobre tecnoloxías de
saneamento integral que se adapten ao contexto e ás necesidades da poboación
participante ao mesmo tempo que AHJASA
analizou o éxito das experiencias de saneamento levadas a cabo ata o
momento.
Sistematización de
experiencias piloto con tecnoloxías
adecuadas en abastecemento de auga e saneamento
Tomando de exemplo a experiencia dos contadores instalados
en 2013 en San José de las Conchas (comunidades de Marcovia), definiuse co
grupo de voluntariado de ESF de Proxectos de Cooperación Internacional de Auga
e saneamento as temáticas da sistematización para a incorporación nun futuro de
novos contadores.
